Hiện nay, việc xây dựng và phát triển các doanh nghiệp mới không chỉ dựa vào ý tưởng sáng tạo mà còn phụ thuộc vào cách tiếp cận và mô hình tổ chức phù hợp. Một trong những xu hướng nổi bật là xây dựng doanh nghiệp (venture building), một phương pháp tiếp cận toàn diện và hiệu quả để tạo ra và phát triển các công ty khởi nghiệp. Bài viết này sẽ giới thiệu và phân tích bốn loại hình xây dựng doanh nghiệp chính: xây dựng doanh nghiệp nội bộ, xây dựng liên doanh, xây dựng doanh nghiệp từ công ty lớn và xây dựng doanh nghiệp từ nhà sáng lập muộn. Mỗi loại hình đều có những đặc điểm và lợi thế riêng, góp phần vào sự đa dạng và phong phú của hệ sinh thái khởi nghiệp toàn cầu. Nhưng trước tiên bạn hãy tìm hiểu qua các hoạt động của một tổ chức xây dựng doanh nghiệp.
Các hoạt động của một tổ chức xây dựng doanh nghiệp
Một tổ chức xây dựng doanh nghiệp (venture builder) có thể phát triển ý tưởng kinh doanh từ bên ngoài, bên trong hoặc cả hai. Họ làm việc cùng một nhóm để xây dựng doanh nghiệp bằng cách sử dụng nhiều kỹ năng và hiểu biết khác nhau. Họ cũng đưa vào vốn và đảm nhận vai trò lãnh đạo, cung cấp các dịch vụ chia sẻ và triển khai một phương pháp và khung kinh doanh. Cuối cùng, họ có thể đưa vào nhân tài mới, sau giai đoạn xây dựng ban đầu.
Phát triển ý tưởng kinh doanh qua venture building
Có ít nhất ba cách khác nhau để phát triển ý tưởng kinh doanh thành sản phẩm, thành doanh nghiệp thực sự.
Nguồn lực nội bộ
Một nhóm được xây dựng bởi venture builder – còn được biết đến với tư cách là doanh nhân trong công ty – phát triển ý tưởng chính và tầm nhìn của họ mà không cần sự giúp đỡ từ các nguồn bên ngoài. Khi các nhà sáng lập có thể chứng minh sự phù hợp giữa sản phẩm và thị trường của họ, họ có thể tìm cách mở rộng nhóm, bao gồm cả các nhà sáng lập bổ sung, từ đó thúc đẩy sự phát triển thông qua mô hình kinh doanh của họ.
Nguồn lực bên ngoài
Venture builder sẽ đưa vào một chuyên gia ngành hoặc tư vấn để giúp họ đưa ra quyết định kinh doanh chính xác. Họ cũng có thể tìm kiếm các doanh nhân mới hợp tác, để họ có thể phát triển ý tưởng hình thành doanh nghiệp.
Kết hợp nguồn lực
Tùy thuộc vào loại đầu tư, venture builder có thể kết hợp nguồn lực bên trong và bên ngoài. Mặc dù phức tạp hơn, nhưng có thể nhanh chóng tìm ra các nguồn lực phù hợp để hoàn thành dự án.
Dù làm cách nào, một venture builder sẽ theo thiết kế, giúp các doanh nhân giải quyết sự không chắc chắn khi xây dựng công ty của họ. Ngoài ra, mục tiêu không chỉ đơn giản là xây dựng dựa trên ý tưởng mà là dựa trên kết quả.
Xây dựng nhóm đầu tiên
Một nhóm chức năng, gắn kết tốt là một trong những yếu tố quan trọng nhất của một doanh nghiệp thành công. Một venture builder sẽ đầu tư vào một nhóm, có thể từ nhân sự của họ, từ các nguồn bên ngoài hoặc cả hai.
Bất kỳ doanh nhân thành công nào cũng sẽ thừa nhận rằng họ muốn theo dõi thị trường và cập nhật tiến độ sản phẩm. Đó là lý do tại sao một người sáng lập kinh doanh cần một người sáng lập công nghệ và ngược lại. Một kỹ sư phần mềm có khả năng thiết kế sản phẩm trước khi bắt đầu viết mã cũng cần thiết.
Các nhà phát triển kinh doanh và các nhà quản lý bán hàng có thể tham gia sau cùng với các giám đốc cấp cao. Tất cả đều cần thiết để nhóm có thể đạt được sự phù hợp giữa sản phẩm và thị trường tốt nhất nên đến từ khách hàng.
Để giảm thiểu rủi ro thất bại, venture builder sẽ giữ lại hầu hết quyền kiểm soát trong một dự án ngay từ đầu. Đó là họ sẽ đưa ra tất cả các quyết định khó khăn và hướng dẫn các nỗ lực của nhóm.
Đưa vốn vào
Sau số vốn ban đầu, hầu hết các nhóm sản phẩm (product team) sẽ tìm đến với một venture builder để có vốn đầu tư, nguồn nhân lực, kiến thức và giảm thiểu rủi ro. Một venture builder thường sẽ cung cấp vốn hạt giống cần thiết cho nhóm. Nếu mọi thứ diễn ra tốt, họ thường cung cấp vốn tăng trưởng cần thiết. Họ cũng có thể sử dụng mạng lưới của mình để giới thiệu nhóm với Quỹ bên ngoài, cho các bước tiếp theo của họ.
Đảm nhận vai trò lãnh đạo
Một venture builder hành động dựa trên một kế hoạch kinh doanh. Đây là một phần lý do tại sao họ quyết định bắt đầu các dự án kinh doanh nào và khi nào. Cuối cùng, chỉ có một vài dự án mỗi năm. Họ cần giữ quyền kiểm soát của các dự án đó ngay từ đầu để bảo vệ lợi ích của họ và giữ toàn bộ danh mục không gặp nguy hiểm.
Đảm nhận vai trò lãnh đạo không phải là cách duy nhất để giảm thiểu rủi ro thất bại. Một venture builder thường hỗ trợ về chuyên môn và kinh nghiệm dưới dạng nhân lực và kiến thức.
Cung cấp dịch vụ chia sẻ – hoặc tài nguyên
Vốn không phải là công cụ duy nhất mà một venture builder có thể cung cấp cho một startup mới thành lập. Hầu hết các thành viên trong nhóm đều có ít kinh nghiệm. Venture builder biết cách xử lý một số khía cạnh của doanh nghiệp cho họ, cho đến khi họ có tài nguyên của riêng mình. Các dịch vụ cung cấp có thể bao gồm:
• Quản lý tài chính và tiền lương
• Quản lý pháp lý
• Quản trị và vận hành CNTT
• Tiếp thị kỹ thuật số
• Đặc quyền và giải trí
• Chia sẻ kiến thức
Đó là tài nguyên mà tất cả các công ty trong danh mục có thể chia sẻ, ở một mức độ nào đó. Nhưng những người này có đủ kiến thức và kinh nghiệm để giúp dự án đạt đến điểm bùng nổ, ngay trước khi mở rộng. Sau đó, mỗi nhóm sẽ có khả năng thuê chuyên gia của riêng mình.
Mang vào nhân tài mới, sau khi đội ngũ ban đầu đã hình thành
Tuyển dụng là một công việc không hề dễ dàng, đặc biệt là khi mô hình kinh doanh của một startup mới thành lập có nhiều rủi ro và chưa ổn định. Khi doanh nghiệp khởi nghiệp đã bước đầu ổn định và cần mở rộng đội ngũ, đây là dấu hiệu tích cực cho thấy doanh nghiệp đang phát triển tốt. Venture builder có thể hỗ trợ và đảm bảo sự thành công của doanh nghiệp trong thời gian ngắn hơn, giảm thiểu rủi ro cho các bên liên quan. Việc giảm rủi ro giúp thu hút thêm nhân tài, vì các ứng viên sẽ cảm thấy an tâm hơn khi nộp đơn vào một doanh nghiệp có triển vọng và sự hỗ trợ từ venture builder.
Các loại hình xây dựng doanh nghiệp
Venture building (xây dựng doanh nghiệp) có thể được chia thành một số loại hình khác nhau dựa trên cách tiếp cận và nguồn lực sử dụng. Dưới đây là một số loại hình phổ biến của venture building:
1. Loại hình xây dựng doanh nghiệp nội bộ
Xây dựng doanh nghiệp nội bộ là một mô hình phát triển doanh nghiệp trong đó các ý tưởng mới được tạo ra và thử nghiệm ngay tại bên trong tổ chức. Các dự án mới thường được khởi xướng bởi các nhân viên hoặc nhóm làm việc nội bộ, sử dụng nguồn lực và sự hỗ trợ từ bên trong tổ chức. Quá trình này thường bao gồm việc nghiên cứu và phân tích thị trường, phát triển sản phẩm hoặc dịch vụ và thử nghiệm các mô hình kinh doanh mới.
Mô hình xây dựng doanh nghiệp nội bộ mang lại nhiều lợi ích, bao gồm sự linh hoạt và tiết kiệm chi phí. Bằng cách sử dụng nguồn lực hiện có và kiến thức sâu rộng trong tổ chức, các doanh nghiệp có thể phát triển các sản phẩm và dịch vụ mới một cách nhanh chóng và hiệu quả hơn. Đồng thời, việc giữ quyền kiểm soát và quản lý bên trong tổ chức cũng giúp đảm bảo sự phát triển bền vững và đáng tin cậy của các dự án mới.
2. Loại hình xây dựng doanh nghiệp liên doanh
Xây dựng doanh nghiệp liên doanh là một hình thức trong đó một tổ chức hoặc cá nhân hợp tác với một đối tác khác để thành lập và phát triển một doanh nghiệp mới. Trong trường hợp này, nhà xây dựng doanh nghiệp cùng với một đối tác sáng lập ngoại vi hoặc một bên thứ ba để cùng chia sẻ rủi ro và trách nhiệm trong việc xây dựng và quản lý doanh nghiệp mới.
Các loại hình liên doanh khác nhau, nhưng tất cả chúng đều có một điểm chung là sự kết hợp của các đối tác, tổng hợp tài nguyên của họ (tài chính hoặc những lĩnh vực khác) để tối ưu hóa hiệu suất và sản lượng, đồng thời giảm thiểu rủi ro tài chính.
Có bốn loại chính của liên doanh:
1. Liên doanh với đối tác kinh doanh: Các đối tác có thể là thành viên trong gia đình, bạn bè hoặc đồng nghiệp, đầu tư một cách bình đẳng và giữ quyền bỏ phiếu bằng nhau. Điều này giúp phân tán rủi ro và tăng vốn đầu tư cho dự án.
2. Liên doanh với đối tác có kỹ năng: Bạn hợp tác với một người có thể đóng góp kỹ năng kỹ thuật hoặc thực tiễn để bổ sung cho đầu tư tài chính. Ví dụ, hợp tác với một kiến trúc sư cho mục đích thiết kế hoặc một nhà thầu cho chuyên môn xây dựng.
3. Sử dụng một công ty phát triển bất động sản có kinh nghiệm: Cung cấp vốn cho một công ty để thực hiện tất cả các công việc từ thiết kế đến bàn giao. Phương pháp này ít can thiệp hơn nhưng có thể giới hạn lợi nhuận nhất.
4. Với một nhà đầu tư lớn: Hợp tác với ai đó có khả năng tài chính lớn hơn bạn nên đầu tư một số vốn lớn hơn. Họ có thể cho phép bạn điều hành dự án và mất vai trò hỗ trợ.
Quan trọng là phải phù hợp về độ phức tạp của cấu trúc liên doanh với quy mô của dự án. Những dự án nhỏ có thể không cần các thỏa thuận phức tạp do chi phí pháp lý tiềm ẩn, trong khi những dự án lớn có thể hưởng lợi từ cấu trúc liên doanh mạnh mẽ hơn.
3. Loại hình xây dựng doanh nghiệp trong tập đoàn
Xây dựng doanh nghiệp trong doanh nghiệp (Corporate Venture Building) là một chiến lược đổi mới cho các công ty đã thành lập. Chiến lược này thúc đẩy sự phát triển mới và đem lại lợi ích dài hạn. Cùng với nguồn lực có sẵn và mạng lưới của mình, các doanh nghiệp mới được thành lập với tiềm năng thay đổi thị trường hiện tại hoặc tạo ra thị trường mới. Corporate Venture Building cũng giúp tạo ra một văn hóa đổi mới và khởi nghiệp, đồng thời khuyến khích sự hợp tác và đổi mới với các đối tác bên ngoài.
4. Xây dựng doanh nghiệp cho người sáng lập muộn
Xây dựng doanh nghiệp cho người sáng lập muộn (Late founder venture building) là một nhà xây dựng doanh nghiệp tham gia vào một nhóm hiện có với một sản phẩm để tiếp tục phát triển nó. Thông thường, trong trường hợp này, sản phẩm đã được tạo ra nhưng cần thêm nỗ lực và tài nguyên để phát triển và mở rộng trên thị trường. Các nhà xây dựng doanh nghiệp muộn này thường đóng vai trò quan trọng trong việc tăng cường kỹ năng, tài nguyên và sự đổi mới cho dự án hiện tại.
Xây dựng doanh nghiệp theo bốn loại hình: xây dựng doanh nghiệp nội bộ, xây dựng doanh nghiệp liên doanh, xây dựng doanh nghiệp theo mô hình tập đoàn, và xây dựng doanh nghiệp với nhà sáng lập muộn đều mang lại những cơ hội và thách thức riêng. Mỗi loại hình có những ưu điểm đặc thù, từ việc tối ưu hóa nguồn lực nội bộ, tận dụng kiến thức chuyên môn từ bên ngoài, đến việc phát triển dự án với sự hỗ trợ mạnh mẽ từ các tập đoàn lớn, hay tiếp tục phát triển sản phẩm hiện có. Việc hiểu rõ và áp dụng đúng loại hình xây dựng doanh nghiệp phù hợp với mục tiêu và nguồn lực của mình sẽ giúp các doanh nghiệp khởi nghiệp không chỉ tồn tại mà còn phát triển mạnh mẽ trong môi trường kinh doanh đầy cạnh tranh hiện nay. Qua đó, tạo ra những giá trị đột phá và đóng góp vào sự phát triển kinh tế bền vững.
Nếu bạn là chủ doanh nghiệp có mục tiêu tăng trưởng nhanh chóng, CMG hy vọng là đối tác giúp bạn đẩy nhanh quá trình mở rộng doanh nghiệp của bạn. Chuyên môn của chúng tôi là kết nối bạn với các tổ chức tài chính uy tín và các nhà đầu tư giàu kinh nghiệm mong muốn hỗ trợ và đầu tư vào các dự án đầy hứa hẹn. Hãy liên hệ với CMG ngay hôm nay để khai phá tiềm năng trong hành trình kinh doanh của bạn nhé.
Nguồn: Starttech, Duodeka